دانشکده پیراپزشکی

تا نيم قرن پيش در ايران بيهوش کردن بيماران به روش بسيار ابتدايي و با وسايل بسيار ساده نظير قطره اتر و سپس با ماسک امبردن انجام مي‌شد.

افرادي که مبادرت به بيهوش‌کردن بيماران با اين روش‌ها مي‌نمودند اغلب غير پزشک بودند و به طور تجربي با اين کار آشنايي داشته‌اند. در بيمارستان‌هاي دانشگاهي دستياران رشته جراحي و دانشجويان سال آخر پزشکي نيز گاهي عهده‌دار اين وظيفه مي‌شدند و در بيمارستان‌هاي خصوصي پرستاران تعليم ديده تحت نظر جراح، بيماران را بيهوش مي‌کردند. بعضي از جراحان نيز خود اقدام به انجام بي‌حسي نخاعي در عمل‌هاي جراحي نظير فتق، هموروئيد، فيستول آنال، سزارين و شکستگي‌هاي اندام تحتاني مي‌كردند. و از تدريس بيهوشي نوين خبري نبود.

در سال 1330- 1329 پروفسور يحيي عدل که در کشور فرانسه تخصص جراحي عمومي خود را گرفته  بود در حين مراجعت به ايران، يک نفر فرانسوي به نام بوئهBOUE را با خود به ايران آورد تا به بيهوش کردن بيماران بپردازد. اين شخص در بيمارستان سينا با ماسک امبردن بيماران را بيهوش مي‌کرد که خطرات بسيار و مرگ و مير فراواني داشت.
به تدريج با بهبود وضع هوشبري و پيشرفت آن توسط پيشکسوتان ايراني متخصص بيهوشي، عمل‌هاي جراحي بزرگي مانند جراحي بر روي ريه، کيسه صفرا، معده و عمل‌هاي جراحي قلب بسته نيز متداول شد. بنيان‌گزاران بيهوشي نوپا در ايران دکتر علي فر، دکتر محمداسماعيل تشيد و دکتر عبدالله مرتضوي هستند.

دکتر علی فر پس از گذراندن دوره تخصص بيهوشي در انگلستان تقريباً يک سال بعد از بوئه به ايران آمد و به پيشنهاد دانشکده پزشکي دانشگاه تهران به منظور تعليم و تربيت پزشکان در رشته بيهوشي در دانشگاه شروع به کار کرد. دکتر علی فر دستگاه بيهوشي مدار بسته‌اي را ابداع نمود که قابل حمل و نقل بود كه به نام خود او معروف است.
پس از آن دکتر عبدالله مرتضوي که او نيز در انگلستان باحراز تخصص در رشته بيهوشي نائل شده بود به ايران آمد و در بيمارستان زنان وابسته بدانشکده پزشکي مشغول بکار شد. رياست بيمارستان زنان در آن زمان بعهده دکتر جهانشاه صالح متخصص بيماري‌هاي زنان و زايمان بود و گروه‌هاي جراحي و بيهوشي در آن زمان در يکديگر ادغام و سمت‌هاي دانشگاهي نيز براي هر دو گروه يکسان بوده دستياران اولين دوره تخصص بيهوشي بالغ بر چهار نفر بودند که پس از فراغت از تحصيل در بيمارستان هاي تابعه دانشکده به کار مشغول شده‌اند.

فارغ التحصيلان دوره دوم تخصص بيهوشي سه نفر بودند که آنها نيز پس از احراز تخصص در بيمارستان‌هاي وابسته به کار گرفته شده‌اند، در سال 47-1346 گروه هاي آموزشي بيهوشي و جراحي از يکديگر مجزا شد و از آن زمان هرکدام به صورت مستقل به تربيت پزشکان متخصص اقدام نموده‌اند.

در اواخر سال 1334 دکتر محمداسماعيل تشيد پس از احراز بورد تخصي آنستزيولوژي از کالج پزشکي نيويورک به ايران آمد و با سمت رئيس درمانگاه وارد هيأت علمي دانشگاه شد و در بيمارستان امام (هزار تختخوابي) شروع به کار و به تربيت متخصصين بيهوشي پرداخت وي در دوره اقامت خود در آمريکا با جديدترين دستگاه‌ها و روش‌هاي کاربرد بيهوشي آشنا شد. دکتر تشيد به تأليف مقالات علمي متعدد و مهم‌تر از همه کتاب انتخاب روش بيهوشي و فارماکولوژي داروهاي بيهوشي همت گماشت. کتاب انتخاب روش بيهوشي به زبان فارسي در اسفندماه سال 1344 جزو انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسيد و جايزه بهترين کتاب سال را بخود اختصاص داد و با استقبال عظيمي روبرو شد. اين کتاب در سال‌هاي 1352 و 1364 نيز به طور کامل‌تر نگارش شد و به چاپ رسيد. از کارهاي ديگر استاد ابداع لوله تراشي مخصوصي است که به نام لوله S شکل دانشگاه تهران نام گذاري شده است. از دستاوردهاي مهم ديگر در بخش بيهوشي لوله دهاني- حلقي کاف دار براي حفظ راه‌هاي هوايي در موارد لوله‌گذاري مشکل تراشه است.